
Türkiye’de kayıt dışı ekonomi ile mücadele ve vergi kayıplarını önlemek amacıyla geliştirilen Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS), taşıt sahipleri ve işletmeler için hayata geçiyor. Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yönetilen bu sistem, akaryakıt alım işlemlerinde otomatik takip sağlayarak şeffaflığı artırmayı hedefliyor. Yakıt alımlarında fiş ve fatura düzenlemelerini otomatikleştirerek hem maliyet yönetimini kolaylaştırıyor hem de usulsüz işlemlerin önüne geçiyor. Ancak sisteme geçiş süreci işletmeler ve bireysel araç sahipleri için belirli yükümlülükler ve cezai yaptırımlarla birlikte geliyor. Bu yazıda UTTS hakkında merak edilen tüm detaylara değinerek, zorunlulukları ve cezaların ne olduğunu anlatacağız.
Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS) Nedir?
Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS), taşıtların akaryakıt alım işlemlerinin elektronik ortamda izlenmesini sağlamak amacıyla kurulan bir sistemdir. Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yürütülen bu proje, özellikle usulsüz fatura düzenlenmesinin önüne geçerek vergi kayıplarını azaltmayı amaçlamaktadır. Aynı zamanda, kayıt dışı ekonomiyle etkin mücadele için de önemli bir araç olarak işlev görmektedir. Sistemin en önemli bileşenlerinden biri olan Taşıt Tanıma Birimi (TTB), araçlara takılarak yakıt alım işlemlerinin otomatik olarak kaydedilmesini sağlar.
UTTS’ye Geçiş Zorunluluğu ve Son Tarih
5 Ekim 2023 tarihli UTTS Uygulama Genel Tebliği ile birlikte belirli mükelleflerin araçlarına Taşıt Tanıma Birimi (TTB) taktırması zorunlu hale getirilmiştir. Sisteme kayıt için belirlenen son tarih ise 31 Ocak 2025, saat 24.00 olarak duyurulmuştur. Bu tarihe kadar başvuruların utts.gov.tr adresi üzerinden yapılması ve belirtilen banka hesaplarına ödeme işlemlerinin tamamlanması gerekmektedir. Ayrıca montaj işlemleri için son tarih ise 30 Nisan 2025 olarak belirlenmiştir.
UTTS’ye Kayıt Olmamanın Cezaları Nelerdir?
UTTS’ye kayıt ve montaj işlemlerini zamanında tamamlamayan taşıt sahipleri ve akaryakıt istasyonları ciddi cezai yaptırımlarla karşılaşabilirler:
- Kayıt yaptırmayan taşıt sahipleri için cezalar 7 bin TL ile 28 bin TL arasında değişmektedir.
- İstasyon donanımlarını zamanında kurmayan veya eksik kurulum yapan işletmeler ise her ihlal tespiti başına 280 bin TL özel usulsüzlük cezası ile karşılaşma riski taşımaktadır.
- Ayrıca UTTS’ye dahil olmayan taşıtlarda düzenlenen satış fişlerinin gider beyanında kullanılamayacağı ve taşıt sahiplerinin vergi indiriminden yararlanamayacağı belirtilmiştir.
UTTS Uygulamasının Avantajları Nelerdir?
UTTS’ye geçiş yapan taşıt sahipleri ve işletmeler için avantajlar:
- Şeffaflık: Akaryakıt tüketiminin izlenmesi ve belgelenmesiyle kayıt dışı işlemlerin önüne geçilir.
- Dijital Takip ve Kolaylık: Taşıt tanıma sistemi sayesinde manuel işlem ihtiyacı ortadan kalkar ve operasyonel verimlilik artar.
- Yasal Uyumluluk: Cezai yaptırımların önüne geçilerek, işletmelerin mali düzenlemelere tam uyumu sağlanır.
UTTS Sistemine Geçişte Son Durum Nedir?
Gelinen süreçte, UTTS’ye dahil olan taşıt sayısı 2 milyonu aşmıştır. Ayrıca yaklaşık 12 bin akaryakıt istasyonu gerekli donanım siparişlerini tamamlamış ve montaj süreçlerini başlatmıştır. Ancak sisteme hala dahil olmayan taşıt sahipleri ve istasyonlar için süre hızla daralmakta ve cezai riskler artmaktadır.