1 Nisan 2017 tarihinde güncellenen ve ilk kez 2012 yılında resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren kış lastiği zorunluluğu, her yıl 1 Aralık – 1 Nisan tarihleri arasında uygulanmakta ve denetlenmektedir. Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan veriler incelendiğinde, 2011 yılında gerçekleşen trafik kazalarının %26.5 gibi çok ciddi bir kısmının 1 Aralık – 1 nisan tarihleri arasında gerçekleştiği ortaya çıkmaktadır. Uygulama 2012 yılında ilk kez yürürlüğe girdiğinde birçok sürücünün tepkisini çekmiş olsa da, istatistikler bu uygulamanın trafikte can güvenliği açısından ne kadar önemli olduğunu açıkça ortaya koymaktadır.
Yeni kış lastiği yönetmeliği ile ilgili resmi gazetede yer alan tebliğde belirtilen usül ve esaslar temel olarak şu şekildedir:
“MADDE 5 – (1) Ülkemizde tescil edilmiş olsun veya olmasın, şehirlerarası karayollarında yolcu ve eşya taşımalarında kullanılan taşıtlarda her yılın 1 Aralık ile takip eden yılın 1 Nisan tarihleri arasında kalan dört aylık dönemde kış lastiği kullanılması zorunludur.
(2) İl sınırları içerisinde, kış lastiği uygulaması yapılıp yapılmayacağı ortalama yerel sıcaklıklar dikkate alınarak ilgili valiliklerce belirlenir ve gerekli duyurular yapılır.
(3) Valilikler, kış lastiği uygulamasını, Bakanlıkça belirlenen tarih aralığındaki sürenin öncesinde ve/veya sonrasında 1’er ay arttırabilir.”
Kimler Kış Lastiği Takmak Zorundadır?
8 Kasım 2012 tarihinde, 28461 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanması ile yürürlüğe resmi olarak giren zorunlu kış lastiği kullanımı uygulaması ilk aşamada yalnızca yük ve yolcu taşımacılığında kullanılmakta olan ticari araçları kapsıyordu. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından hazırlanan yeni yönetmelikte, ülkemizde tescil edilsin, edilmesin bütün şahsi ve ticari araçlara yer veriliyor.
Yayınlanmış olan eski yönetmelik ve genelgelere göre, ülke sınırları içerisinde şehirlerarası karayolları üzerinde seyredecek kamyon, çekici, tanker, otobüs, minibüs, kamyonet ve A türü yetki belgesi sahibi otomobillerin 1 Aralık ile başlayan ve 1 Nisan tarihine kadar devam eden dört aylık süreçte, kış lastiği kullanması zorunlu iken, 1 Nisan 2017 tarihli resmi gazetede yer alan kış lastiği yönetmeliği madde 5 bütün araçları kapsamaktadır.
Şehir içi kullanımda kış lastiği uygulaması zorunlu mu?
Şehirler arası kullanımda kış lastiği zorunluluğu, gerek görüldüğü taktirde bir ay süre ile uzatılabilmekte iken, şehir içi kullanımda bölgesel iklim şartları hususunda valilikler tarafından verilecek kararlar baz alınmaktadır.
Kış lastiği takmamanın cezası nedir?
Yönetmelik maddelerine göre, kış lastiği takmayan araçlara uygulanacak ceza bedeli 2017 yılında 625 TL iken, 1 Ocak 2018 itibarı ile 715 TL’ye yükseliyor. Ayrıca kar lastikleri takılıncaya dek araç trafikten men ediliyor. Ticari araçlar için zaman kayıpları ve cezalar, ticari faaliyetleri açısından ciddi kayıplara yol açmakta olduğundan, ceza bedeli aslında çok daha ağırdır.
Binek araçlar için kış lastiği zorunluluğu var mı?
Şahsi ve binek araçlar için kış lastiği zorunluluğu her yıl gündeme gelse de, bu konuda ilk resmi açıklama 1 Nisan 2017 tarihli resmi gazetede yapılmış ve ülkemizde karayollarında seyretmekte olan şahsi ve ticari bütün araçlar bu uygulamaya dahil edilmiştir.
Yasal uygulamalar ve cezai yaptırımların ötesinde, kar lastiği kullanılması vicdani bir zorunluluktur. Sürücülerin can ve mal güvenliğinin sağlanması açısından aracınızın yerle temas eden tek parçası olan lastikler yol ve hava şartlarından doğrudan etkilenmektedir. Mevsimine uygun lastik kullanılması direksiyon hakimiyetinizden ödün vermeden, kontrollü ve güvenli bir sürüşe olanak tanımaktadır.
Kış lastiği nedir?
Araçlarda kullanılmakta olan lastikler doğal kauçuk ve bazı kimyasallar karıştırılarak üretilmektedir. Lastiklerin desen yapıları ve bileşenleri kullanılacağı mevsim, yol tipi ve araç tipine göre farklılıklar göstermektedir. Kış lastikleri ise karlı, çamurlu, yağmurlu, buzlu zeminler ve 7 derecenin altındaki hava sıcaklıklarında esneklik ve yol tutuş performansını kaybetmemek üzere geliştirilmiştir. Kış lastiklerinin yasal mevzuattaki ayırt edici özelliği, lastiğin yanak kısımlarında yer alan “kar tanesi” (snowflake) ve M+S işaretlemeleridir.
Sadece iki adet kış lastiği kullanılması yeterli olur mu?
Aracınızın, yalnızca ön veya arka aksı üzerinde iki adet kış lastiği kullanılması uzmanlar tarafından da önerilmeyen bir uygulamadır. Kış lastiği kullanılan iki lastik maksimum performans ile yol tutuşu sağlarken, ön veya arka aks üzerindeki yaz lastikleri sürüş güvenliği için savrulma ve spin atma risklerine zemin hazırlamış olur.
En iyi kış lastiği ve kış lastiği seçimi
Otomotiv sektörünün ihtiyaçları doğrultusunda sektöre sunulmakta olan otuzun üzerindeki lastik markasına ait, birçok farklı desende kış lastiği bulunmaktadır. Bu noktada en büyük yanılgılardan birisi de, kış lastiğinin yalnızca kar lastiği olarak düşünülüyor olması ve sadece karlı zeminlerde kış lastiği kullanılması gerektiği yönündeki tüketici davranışıdır.
Kış lastiği tercihleri yapılırken, bölgenin coğrafi şartları, yolların durumu ve araç standartları gibi kriterler değerlendirilmelidir. Aşırı kar yağışı olan yüksek kesimlerde olabildiğince geniş diş aralıklarına sahip kış lastiği desenleri tercih edilmesi, karlı havalarda zincir veya palet kullanımı ihtiyacını minimuma indirecektir. Araç kullanımının büyük çoğunluğu asfalt ve otoyollarda olan, sürüş aktivitelerinin çoğu ıslak ve kaygan zeminler üzerinde olan sürücüler için ise, bu yol şartlarında maksimum güvenlik ve performansı sağlayacak ürünler önerilmektedir.
En büyük tehlike gizli buzlanma
İnsan zihninin çalışma prensipleri doğrultusunda, yolda kar veya yağmur olmaması, sürücünün dikkatini yol şartlarından uzaklaştırmaktadır. Özellikle üstgeçit altları ve köprüler gibi alanlarda ani ısı değişiklikleri havadaki nemin donarak, yol yüzeyinde gizli bir buz tabakası oluşmasına sebep olmaktadır. Mevsim geçişleri esnasında yaşanan kazaların büyük bir çoğunluğunda rol oynayan gizli buzlanmaya karşı sürücülerin temkinli olmaları ve hava sıcaklığı 10 derecenin altına düşmeye başladığında, kış lastiklerine geçiş yapmaları önerilmektedir.