AB Lastik Etiketi uygulaması, tüketicilerin lastiklerini seçerken bilinçli karar vermelerine yardımcı olmak için uygulamaya konulmuştur. Lastik etiketleme uygulaması, Avrupa Birliği tarafından 2012’de otomobil ve kamyonet lastikleri için başlatılmıştır. 1 Mayıs 2021’den itibaren 2020/740 AB yönetmeliği kapsamında otobüs ve kamyon lastiklerini de kapsar hâle gelmiştir. Lastik etiket değerleri; yakıt verimliliği, güvenlik ve gürültü performansını vurgulayarak tüketicilerin lastik satın alırken bilinçli karar vermesine yardımcı olmaktadır. Yenilenen lastik etiket sistemi ile değerlendirme kriterleri daha hassas hâle getirilmiş ve sınıflandırmalarda değişikliğe gidilmiştir. Aynı zamanda lastiklerin karda ve ekstrem kış şartlarında kullanıma uygun olup olmadığını gösteren işaretlemeler de lastik etiketleri üzerinde gösterilmeye başlanmıştır.
Lastik Etiket Değerleri Nelerdir?
AB lastik etiketleri üzerinden aşağıdaki kriterlerde değerlendirmeler görülmektedir:
- Yuvarlanma Direnci
- Islak Zeminde Frenleme
- Dış Gürültü Seviyesi
Aynı zamanda yeni lastik etiketleri üzerine Karlı Dağ ve Buzlu Dağ sembolleri de eklenmiştir.
Eski ve yeni lastik etiketleri, aşağıdaki şekilde görünmektedir:
1-Lastik Yuvarlanma Direnci Etiketi Nedir?
Lastik yuvarlanma direnci, araçların enerji verimliliği ve yakıt tasarrufu üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Bu direnç ne kadar düşükse enerji verimliliği o kadar iyidir. Yuvarlanma direnci değeri; lastik deseni, yapısı ve kauçuk bileşiği (silika veya karbon siyahı miktarı gibi) çeşitli faktörlere bağlı olarak değişebilir. Bunun yanında lastik basıncı da yuvarlanma direncini etkiler. Önerilenden daha düşük lastik basıncı, yüksek yuvarlanma direncine neden olur ve bu da yakıt tüketimini artırır. Doğru basınç ile şişirilen düşük yuvarlanma dirençli lastikler, tasarruf üzerinde %10’a kadar etki sağlayabilir. Bundan dolayı; lastik üreticileri, başta güvenlik olmak üzere diğer parametreleri riske atmadan en düşük yuvarlanma dirençli lastiği geliştirmek için çalışırlar.
Yuvarlanma Direnci Düşük Lastikler Nasıl Tasarruf Sağlar?
Yuvarlanma direnci düşük lastikler, özellikle de işletme maliyetlerinde önemli tasarruf sağlamaktadır. Çünkü yakıt doldurmadan veya elektrikli araçlar için sık şarj etmeye gereksinim duymadan daha fazla mesafe kat etmeye imkân tanırlar. Bu da hem zaman hem para açısından tasarruf anlamına gelir. Yanında yakıt deposu sembolü ile görebileceğiniz bu etiket, araç sahiplerinin lastiklerinin yuvarlanma direnci performansını kolay bir şekilde anlamasına yardımcı olur. AB lastik etiketi dönme direnci değerleri; farklı lastik marka ve desenlerini karşılaştırarak yakıt tasarrufu sağlayan ürünleri tercih etmek için tüketicilere rehberlik eder.
Lastik Dönme Direnci Değeri Nasıl Karşılaştırılır?
AB etiketi için onaylanan yuvarlanma direnci sınıfı A’dan (en verimli) E’ye (en az verimli) kadar sıralanmaktadır. Enerji sınıfı ne kadar yüksek olursa yuvarlanma direnci o kadar düşük olur. (Eski lastik etiketleri ise A ile F arasında bir sıralamaya sahiptir.)
2-Islak Zeminde Yol Tutuşu (Frenleme) Etiket Değeri Nedir?
Islak zemin yol tutuşu etiket değeri, bir lastiğin güvenlik açısından kritik olan ıslak zemin performansı değerlendirmesini gösterir. Lastikler A (en kısa fren mesafesi) ile E (en uzun fren mesafesi) arasında derecelendirilir. Yol tutuşu fren mesafesi üzerinde önemli etkiye sahip olduğundan ve daha objektif sonuç alma amacıyla ıslak zemin performansı, fren mesafeleri üzerinden ölçülmektedir. Her bir derecelendirme arasında fark, durma mesafesinde fazladan 3-6 metre anlamına gelebilir. Eski mevzuata göre test edilmiş lastiklerde hâla mevcut olan eski etikette ise A ile F arasında derecelendirme yer almaktadır.
3-Lastik Dış Gürültü Etiket Değeri Nedir?
Dış gürültü, lastiklerin sürüş sırasında ürettiği ve dışarıya yansıttığı gürültü ile ilgilidir ve dB (desibel) cinsinden ölçülür.
- Yeni AB etiketlerinde gürültü sınıfları A’dan (daha az gürültü) B’ye (daha fazla gürültü) kadar değişir. C sınıflandırması onaylanmaz.
- Eski etiketlerde ise bu değerler, dB cinsinden ve 3 dalga görseli şeklinde gösteriliyor.
Yeni Lastik Etiketlerine Hangi Parametreler Eklendi?
Yeni düzenlemeyle birlikte lastik etiketleri; yuvarlanma direnci, ıslak zeminde frenleme ve dış sese ek olarak iki yeni parametre taşıyor. Karlı dağ ve buzlu dağ sembolleri, lastiklerin kış performansı ile ilgili tüketicilere fikir veriyor. Lastik seçiminde önemli olan güvenlik ve performans özellikleri, yeni lastik etiketlerinde daha kullanıcı dostu ve anlaşılması kolay bir şekilde yer alıyor. Aynı zamanda yeni etiketlerde daha fazla bilgiye erişim için QR kodu da bulunuyor.
1-3PMSF Sembolü
Soğuk kış koşullarında, karlı zeminlerde kullanım için onaylanan lastiklerin yanak bölgesinde 3PMSF sembolü yer alır. Kış lastikleri ve kimi 4 mevsim lastikleri bu işaretlemeye sahiptir. ”3 Zirveli Dağ Kar Tanesi” kelimelerinin kısaltması olan bu sembol, “Alp sembolü” veya “Kar Tanesi” olarak da bilinmektedir. Bu işaretlemeye sahip olmak için lastiklerin karlı zeminde, bağımsız kuruluşların gerçekleştirdiği frenleme testlerinden geçmesi gerekmektedir. Lastik etiketleri üzerinde yeni gösterilmeye başlansa da bu sembol, uzun süredir lastik yanak bölgesinde gösteriliyor.
2-Buzlu Dağ Sembolü
Yeni lastik etiketleri üzerinde; aşırı soğuk koşullarda kullanım için onaylanan İskandinav tipi kış lastikleri için yeni bir sembol bulunmaktadır. Buz sarkıtına benzer görüntüye sahip buzlu dağ sembolünü taşımak için lastiklerin aşırı buzlanmanın olduğu koşullarda özel bir frenleme testinden geçmesi gerekir. Genellikle çivili lastik olarak üretilen bu kışlık lastiklerin büyük bir kısmı, sadece İskandinav ülkelerinde satışa sunulmaktadır. Buzlu zeminlerde optimum performans sağlayan Nordik tipi lastikler, genellikle ıslak zeminde veya hafif kış koşullarında çok iyi performans göstermez.
